ZDROWE ODŻYWIANIE PRZEDSZKOLAKÓW

Od zawsze większość ludzi uważa, że zdrowie to najważniejsza wartość w życiu. Mając zdrowie możemy rozwijać nasze zainteresowania, budować karierę, cieszyć się życiem, spędzać szczęśliwe chwile z rodziną.

Niezwykle ważne jest zdrowe odżywianie dzieci. Obecnie coraz więcej dzieci prowadzi pasywny tryb życia. Większość wolnego czasu spędzają przed komputerem lub telewizorem, co prowadzi do powstawania różnych chorób między innymi otyłości. Aby temu zapobiec należy, już od najmłodszych lat edukować dzieci na temat zdrowia i jego wartości. Przekazywać i wpajać im właściwe nawyki, które zostaną zaszczepione w nich na całe życie. Dzieci w tym wieku jeszcze uczą się, jak żyć, wyrabiają sobie swoje przekonania i postawy, dlatego okres rozwoju jest jak najbardziej odpowiednim czasem na nauczenie ich zdrowego odżywiania. Czego Jaś się nie nauczy, tego Jan nie będzie umiał – mówi staropolskie przysłowie. Sprawdza się ono doskonale w temacie żywienia dzieci w wieku przedszkolnym.

Prawidłowy sposób odżywiania dzieci w wieku przedszkolnym ma decydujący wpływ na właściwy rozwój, zdrowie, sprawność fizyczną, intelektualną i emocjonalną. Nieprawidłowe żywienie powoduje zaburzenia procesów wzrastania i biologicznych procesów życiowych. Skutki niewłaściwego sposobu żywienia dzieci rzutują na zdrowie w okresie dorosłym. Właściwe odżywianie dzieci przedszkolnych to przede wszystkim odpowiednie do zapotrzebowania spożywanie składników odżywczych i pokrycie potrzeb energetycznych.

W diecie dziecka powinny znaleźć się produkty o wysokiej wartości odżywczej zapewniające pokrycie zapotrzebowania na wszystkie składniki odżywcze: węglowodany, tłuszcze, błonnik, białko, witaminy, składniki mineralne. Bardzo ważnym elementem racjonalnego żywienia dziecka jest regularność posiłków, czyli odpowiednia ilość w ciągu dnia i ich prawidłowe rozłożenie w czasie.

Dziecko w wieku przedszkolnym powinno spożywać 4-5 posiłków dziennie, w tym trzy podstawowe ( śniadanie, obiad i kolacja) oraz dwa mniejsze dodatkowe (drugie śniadanie i podwieczorek). Posiłki powinny zawierać owoce i warzywa. Najlepiej surowe i świeże­ wtedy zachowują najwięcej wartości odżywczych. Należy dodawać je do posiłków lub jako surowe dania. Błonnik w warzywach i owocach redukuje zaburzenia trawienia, a w wieku dorosłym zmniejsza ryzyko miażdżycy i nadciśnienia tętniczego. Poza tym owoce i warzywa są niskokaloryczne, dają szybko uczucie sytości i lekkości. Owoce mogą być zamiennikiem słodyczy.

Żywność powinna być naturalna, świeża, mało przetworzona. W codziennej diecie dziecka przedszkolnego należy uwzględnić również mleko i jego przetwory, jaja, chude mięso, wysokogatunkowe wędliny, produkty zbożowe z pełnego przemiału ziarna, odpowiedni tłuszcz, rośliny strączkowe, ryby. Natomiast należy unikać nadmiaru słodyczy, dosładzanych soków, słodkich sosów, nadmiaru soli, półproduktów lub gotowych produktów z dużą zawartością konserwantów i sztucznych barwników.

Sposób żywienia dzieci w wieku przedszkolnym zależy od środowiska rodzinnego. Zasadą jest, iż rodzice prowadzący zdrowy styl życia i przestrzegający zasad racjonalnego żywienia są najlepszym wzorcem do naśladowania dla swoich rosnących dzieci. Dlatego powinniśmy zadbać także o nasze odżywianie. Należy dziecku dawać przykład, by mogło postępować tak, jak Ty postępujesz, a nie tak jak mówisz, że powinno być. Namawianie dziecka do jedzenia warzyw i owoców nic nie pomoże, gdy w tym samym czasie rodzice zjadają pospiesznie po pracy kupioną, przyniesioną do domu pizzę czy odgrzewając gotowe danie w mikrofali.
Dlatego tak ważną sprawą jest przekazanie dziecku prawidłowych nawyków żywieniowych.
Dziecko w wieku przedszkolnym warto angażować w racjonalne zakupy zdrowych produktów spożywczych, uczyć układania kolorowego jadłospisu i przygotowywania podstawowych posiłków. Ozdabianie kanapek kolorowymi warzywami to wspaniała zabawa i okazja do zapewnienia przedszkolakowi zdrowego posiłku. Dziecko powinno znać i odróżniać potrawy zdrowe od tych, których należy unikać oraz wiedzieć, dlaczego.

Nie można zapominać o uwzględnieniu w codziennej diecie dzieci odpowiedniej ilości płynów. Do popijania w ciągu dnia polecana jest woda źródlana i mineralna (należy unikać wód o wysokim stopniu mineralizacji), herbatki owocowe, kakao i kawa zbożowa oraz słaba

herbata i soki owocowe (w ograniczonych ilościach). Znacznie należy ograniczyć dostępność słodzonych napojów gazowanych.

Nieprawidłowe żywienie dzieci w wieku przedszkolnym prowadzi do wielu problemów zdrowotnych. Najczęstsze z nich to:

1. Nadwaga, są to zaburzenia odżywiania wynikające z dysproporcji pomiędzy energią uzyskaną z pożywienia, a energią wydatkowaną przez organizm dziecka, co prowadzi w konsekwencji do przyrostu masy ciała, rozwoju tkanki tłuszczowej.

2. Niedożywienie-niedobory żywieniowe u dzieci w tym wieku mogą skutkować zaburzeniami rozwoju fizycznego, a więc nieprawidłowy przyrost masy ciała, utrata masy ciała, zahamowanie wzrostu.

3. Niedobór wapnia i witaminy D w diecie może skutkować rozwojem krzywicy, w dorosłości osteoporozy.

4. Niedobór żelaza wpływa na większą podatność zakażenia układu oddechowego, zaburzenia funkcji poznawczych, gorszy rozwój motoryczny dziecka, czasami apatia, ból głowy, osłabienie, niechęć do zabawy.

5. Próchnica zębów, do której przyczyniają się między innymi podjadanie między posiłkami,
spożywanie nadmiernej ilości słodyczy i gazowanych napojów, niedobór wapnia.

Jakie witaminy znajdziemy w owocach?

Jabłka – ​ ­najcenniejszym ich składnikiem są pektyny, odpowiedzialne za obniżanie cholesterolu we krwi. Zawarte w nich substancje odżywcze uszczelniają naczynia krwionośne, zmniejszają ryzyko zachorowania na raka jelita grubego oraz dostarczają dużo błonnika.
Śliwki​ – ­ wyróżniają się dużą zawartością cynku, który jest niezbędny do wzrostu dziecka, dostarczają też witamin A i E oraz żelazo, przeciwdziałające anemii.
Morele­​ – to owoc leczący anemię. Mają dużo żelaza i witaminy A oraz wapń, fosfor i potas.
Czarne porzeczki​ –  ­ w ich przypadku łatwiej określić, czego nie zawierają. Zawierają witaminy C, E, H, magnez, cynk, potas, bor, fosfor, miedź, żelazo oraz mangan. Są pożyteczne w przeciwdziałaniu anemii u dzieci, bo obecna w nich witamina C wspomaga wchłanianie żelaza.
Jagody­​ –  nie mają zbyt wielu witamin, ale pomagają w leczeniu biegunki, działają przeciwzapalnie.
Maliny­​ –  zawierają sporo witaminy B2, mangan oraz cynk, poprawiają apetyt.
Jeżyny​ – ­ żelazo, wapń, miedź i magnez to ich główne substancje odżywcze.

A jakie zawierają warzywa?

Warzywa są bogatsze od owoców w cenne dla organizmu młodego człowieka substancje.
Naukowcy twierdzą, że powinny stanowić połowę jedzonego obiadu. Co znajdziesz w warzywach jesienią?
Papryka – ­​ źródło witaminy C, prowitaminy A, a także selenu, regulującego przemianę materii i przyspieszającego usuwanie toksyn z organizmu.
Pomidory – ­​ zawierają likopen, zmniejszający ryzyko chorób serca oraz bardzo dużo witaminy C, przydatnej zwłaszcza w sezonie jesienno- ­ zimowym. Mają w sobie także potas.
Kapusta kiszona­​ – źródło witamin A, B, C i E oraz B12. Wielu dzieciom smakuje właśnie ze względu na kwaśny smak.
Czosnek​ -­ jego ostry smak może dzieciom czasem nie odpowiadać. Jednak warto go przemycić w sałatkach czy w zupie ze względu na właściwości antybiotykowe. Rozgnieciony ząbek czosnku poprawi odporność twego dziecka, jednak nie podawaj go maluchowi zbyt często.
Marchew​ ­- zawiera witaminę A karoten.
Pietruszka​ -­ znajdziesz w niej witaminę C.

Podsumowując rozważania na temat zdrowego żywienia dzieci w wieku przedszkolnym chcemy podkreślić, iż dziecko w tym wieku wykazuje inicjatywę i chęć kształtowania nawyków żywieniowych, dlatego stosowanie się do nich przez dorosłych zaowocuje w przyszłości, pomoże wykształcić u dziecka prawidłowe nawyki żywieniowe, które zapewnią zdrowy rozwój i będą przydatne również w dorosłym życiu.

Literatura:
1. „Znaczenie prawidłowego żywienia w wieku przedszkolnym”, Regina Wierzejska
2. „Żywienie dzieci w wieku przedszkolnym” dr n.med. Grażyna Rowicka, dr inż. Halina Weker, mgr
Małgorzata Więch www.pedriatria.mp.pl
3. „Jak kształtować pozytywne nawyki żywieniowe ?” w Wychowanie e przedszkolu nr 8/2010